เหนือกาลเวลา : เมื่อ ‘ฮุน เซน’ อ้างตนเป็นกษัตริย์ศตวรรษที่ 16 กลับชาติมาเกิด ปูทางสืบอำนาจให้ ‘ฮุน มาเน็ต’

ในโลกการเมืองกัมพูชา สมเด็จฮุน เซน ไม่เพียงเป็นผู้นำที่ครองอำนาจยาวนานกว่า 4 ทศวรรษ แต่ยังสร้างตำนานส่วนตัวว่าเป็น อวตารของกษัตริย์นักปฏิรูปแห่งศตวรรษที่ 16 เพื่อเสริมความเชื่อมั่นในอำนาจ และเตรียมทางสืบทอดให้ ฮุน มาเน็ต บุตรชาย

ภารกิจจากอดีตชาติ : เกมสร้างความชอบธรรมเหนือธรรมชาติ

ฮุน เซนกล่าวย้ำในที่สาธารณะหลายครั้งว่า ตนคือ ชาติใหม่ของพระเสด็จกอน (Preah Sdach Korn) กษัตริย์ผู้กอบกู้กัมพูชาจากความวุ่นวายในคริสต์ศตวรรษที่ 16 โดยอ้างว่า:

“ผมไม่ได้มาโดยบังเอิญ ผมมีภารกิจ ผมมีรากเหง้าจากอดีต”
– คำให้สัมภาษณ์แก่สื่อตะวันตก –

การเปรียบเทียบนี้มิใช่เรื่องบังเอิญ:

• พระเสด็จกอน คือสัญลักษณ์ “กษัตริย์สามัญชน” ที่ขึ้นสู่อำนาจด้วยบารมีส่วนตัว สะท้อนภาพฮุน เซนผู้มีพื้นเพชาวนา
• การอ้าง “ภารกิจจากอดีตชาติ” สร้างภาพผู้นำ เหนือกาลเวลา ที่มาช่วยชาติในยามวิกฤต

ปาฏิหาริย์วันเกิด “ฮุน มาเน็ต” : เทพเจ้ามอบหมายทายาท?

เพื่อเชื่อมโยงบุญบารมีสู่ทายาท ฮุน เซนได้เล่าเหตุการณ์เหนือธรรมชาติระหว่างการเกิดของบุตรชาย:

“มีแสงสว่างลึกลับพุ่งจากต้นไทรศักดิ์สิทธิ์ในคืนที่มาเน็ตเกิด… ประชาชน 500 คนเห็นเหตุการณ์นี้ด้วยตาตนเอง”
– บันทึกในหนังสือ Strongman: The Extraordinary Life of Hun Sen –

เรื่องเล่านี้ถูกใช้เป็นเครื่องมือทางการเมืองเพื่อ:

1. สร้างภาพฮุน มาเน็ต ในฐานะ “ผู้ได้รับมรดกอำนาจศักดิ์สิทธิ์”
2. ทำให้การสืบทอดอำนาจ ดูเป็น “กฎแห่งกรรม” ไม่ใช่การสืบทอดแบบราชวงศ์

กลยุทธ์สร้าง “Political Mythology” แบบเขมร

รศ.ดร.ดุลยภาค ปรีชารัชช (มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์) ชี้ว่า นี่คือ การสร้าง “ตำนานการเมือง” (Political Mythology) โดยออกแบบอย่างแยบยล:

• ละครเวที ที่ บุน รานี (ชายา ฮุน เซน) สนับสนุน นำเสนอเรื่องพระเสด็จกอนโดยมีตัวละครคล้ายฮุน เซน
• รูปเคารพพระเสด็จกอน ที่ถูกสร้างให้มีใบหน้าใกล้เคียงฮุน เซน
• การสอดแทรกในวัฒนธรรม ให้สังคมยอมรับว่า “ผู้นำคือผู้มีบุญญาธิการ”

เส้นบางๆ ระหว่างศรัทธากับการเมือง

ขณะที่ฝ่ายสนับสนุนมองว่าเป็น การฟื้นฟูวัฒนธรรมเขมรดั้งเดิม ที่เชื่อในบุญบารมีของผู้นำ ฝ่ายวิจารณ์ชี้ว่า:

• “ความเชื่อกลายเป็นอาวุธ” ในการปิดกั้นการตรวจสอบอำนาจ
• คนรุ่นใหม่เริ่มตั้งคำถาม: เมื่อระบบการศึกษากับอินเทอร์เน็ตทำให้เยาวชนเข้าถึงข้อมูลหลากหลาย แต่ไม่ใช่ที่ประเทศกัมพูชา
• ประชาธิปไตยถูกแทนที่ ด้วย “ความเชื่อในบุญเก่า” ที่ไม่สามารถพิสูจน์ได้

บทเรียนสากล : เมื่ออำนาจสร้างตำนาน

กรณีฮุน เซนไม่ใช่ปรากฏการณ์โดดเดี่ยว ในประวัติศาสตร์โลก ผู้นำมากมายสร้าง “ตำนานส่วนตัว” เพื่อความมั่นคงทางการเมือง:

• ฟิเดล คาสโตร อ้างตัวเป็น “นักรบปลดแอก” จากอดีตชาติ
• คิม อิล ซุง แห่งเกาหลีเหนือ ถูกเชิดชูเป็น “เทวราชา”

แต่ความยั่งยืนของกลยุทธ์นี้ขึ้นอยู่กับ การยอมรับของคนรุ่นใหม่ ที่อาจไม่ซาบซึ้งกับ “ปาฏิหาริย์” แบบเดิม

สะท้อนคิด : ตำนานการเมือง vs ปัญญาชนยุคดิจิทัล

ขณะที่นิทาน พระโค-พระแก้ว ถูกใช้สร้างศัตรูภายนอก (ไทย)
ตำนาน พระเสด็จกอนกลับชาติมาเกิด ถูกใช้สร้างความชอบธรรมภายใน

คำถามสำคัญคือ: เมื่อใดที่ความเชื่อจะก้าวข้ามเส้นจาก “แรงบันดาลใจ” สู่ “เครื่องมือครอบงำ”?

ในยุคที่ข้อมูลเปิดกว้าง การยึดติดกับตำนานการเมืองโดยไม่ตั้งคำถาม อาจทำให้สังคมเดินถอยหลัง… และนั่นคือ เส้นบางๆ ที่แท้จริงระหว่างปัญญาชนกับผู้ถูกครอบงำ

#เส้นบางๆระหว่าง #ปัญญาชนกับปัญญาอ่อน
#ตำนานการเมือง #กัมพูชา #ฮุนเซน #ฮุนมาเน็ต

เกี่ยวกับผู้เขียน

ดอกธูป

ปกติเป็นคน introvert แต่จะ Extrovert เมื่ออยู่กับเพื่อนในวงเล่า มีจิตนาการสูง ภูมิต้านทานต่ำ

See author's posts