ประเพณีบุญข้าวประดับดิน : มรดกอีสานแห่งการอุทิศส่วนกุศลสู่ผู้ล่วงลับ

📅 วันที่จัดงาน: ปี ๒๕๖๘ วันเสาร์ที่ ๒๓ สิงหาคม (แรม ๑๔ ค่ำ เดือน ๙)

ความหมายและความสำคัญ

บุญข้าวประดับดิน หรือ บุญเดือนเก้า เป็นหนึ่งในประเพณีสำคัญของชาวอีสาน ที่สืบสานมาตั้งแต่โบราณตามหลัก “ฮีตสิบสอง คองสิบสี่” โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้วายชนม์ ญาติพี่น้องที่ล่วงลับ รวมถึง สัตว์นรก (เปรต) และสรรพสัตว์ที่ไร้ผู้อุปถัมภ์ เชื่อว่าการทำบุญครั้งนี้จะช่วยให้ผู้ตายได้รับความสุขในภพหน้า

พิธีกรรมโดยย่อ

1. วันแรม ๑๓ ค่ำ เดือน ๙

• ชาวบ้านเตรียมอาหาร ๔ ส่วน ได้แก่
  • ส่วนที่ ๑: รับประทานในครอบครัว
  • ส่วนที่ ๒: แจกจ่ายญาติพี่น้อง
  • ส่วนที่ ๓: อุทิศให้ผู้ตาย (ห่อเป็น “ข้าวน้อย” ขนาดฝ่ามือด้วยใบตอง)
  • ส่วนที่ ๔: ถวายพระสงฆ์

1. วันแรม ๑๔ ค่ำ เดือน ๙ (วันทำบุญหลัก)

• ก่อนรุ่งสาง (ตี 4): นำห่อข้าวน้อยไปวางตามโคนต้นไม้ ริมทางเดิน หรือบริเวณวัด อย่างเงียบสงบ (ไม่ตีกลองหรือส่งเสียง)
• เช้าวันเดียวกัน: ชาวบ้านร่วมทำบุญตักบาตร ฟังเทศน์ และถวายปัจจัยไทยทาน จากนั้นกรวดน้ำอุทิศส่วนกุศล

ความเชื่อและความเป็นมา

ประเพณีนี้มีรากฐานจาก นิทานธรรมบท เล่าว่า พระเจ้าพิมพิสาร ทรงถวายทานแต่ไม่ได้อุทิศให้ญาติที่ตาย ภายหลังญาติผู้ล่วงลับมาแสดงตัวเป็นเปรตกลางคืน พระพุทธเจ้าจึงทรงแนะให้ทำทานพร้อมอุทิศส่วนกุศล ญาติจึงพ้นจากความเป็นเปรต

สาระสำคัญของประเพณี

• การให้ทานแบบไม่เลือกที่: อาหารที่วางบนดินถือเป็นการแบ่งปันแก่ผู้ยากไร้และสัตว์ไร้เจ้าที่ขาดแคลน
• การรักษาวัฒนธรรม: สะท้อนความเชื่อเรื่อง กรรมและภพภูมิ ของชาวอีสาน
• การรวมชุมชน: ชาวบ้านร่วมกันเตรียมอาหารและทำบุญที่วัด สร้างความสามัคคี

สรุป

บุญข้าวประดับดินไม่เพียงเป็นประเพณีที่แสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ แต่ยังสอนให้เห็นคุณค่าของ การให้โดยไม่ยึดติด พร้อมทั้งรักษาภูมิปัญญาทางจิตวิญญาณของอีสานไว้ให้คงอยู่

📌 #ฮีตสิบสองครองสิบสี่มูลมังมรดกอีสาน
📌 #ขออนุโมทนาบุญกุศล

ที่มา: สำนักประชาสัมพันธ์เขต 1 กรมประชาสัมพันธ์ , ตามอำเภอจาน

เกี่ยวกับผู้เขียน

ดอกธูป

ปกติเป็นคน introvert แต่จะ Extrovert เมื่ออยู่กับเพื่อนในวงเล่า มีจิตนาการสูง ภูมิต้านทานต่ำ

See author's posts